YENİ İBİŞ

II. Meşrutiyet döneminde Ahmet Cemil tarafından İzmir’de yayımlanan İbiş dergisinin devamıdır. Milliyetperver mizah gazetesi. Müessisi: Ahmet Cemil. Müdür-i Mes’ul: Çulcuzade Halit. Muharrirleri: Zeynel Besim, Alemdaroğlu Lütfi. İzmir. Ahenk Matbaası. Haftalık. İlk sayısı 8 Şubat 1924 son sayısı ise 24 Mayıs 1924 tarihinde toplam 17 sayı yayımlanmıştır.

İBİŞ

Şimdilik perşembe günleri neşrolunur gülünç Osmanlı Gazetesidir. Ahmet Cemil tarafından İzmir’de yayımlanmıştır. 19 Kasım 1908 – 6 Mayıs 1909 tarihleri arasında 24 sayı yayımlanmıştır. Ahmed Cemil, 1924 yılında gazeteyi Yeni İbiş adıyla tekrar yayınlayacaktır.

ZÜĞÜRT

“Milletin terbiyesine hadim “edeb dairesinden” harice çıkmaz, mizah gazetesi.” Sahib-i İmtiyaz: Cemil Elşim, Müdür-i Mes’ul: Ahmed Muhtar’dır. İttihad ve Terakki Partisine muhalefet etmiştir. Karikatürler Züğürt isimli eşeğiyle gezen bir köylü karakteri üzerinden yapılmaktadır. 14 Mart- 13 Temmuz 1911 tarihleri arasında 17 sayı yayımlanmıştır. 11. sayıda klişenin baskı esnasında kazaya uğradığı belirtilmekte, bu nedenle bu sayı klişesiz yayımlanmıştır.

KARTAL

Hüseyin Hüsnü tarafından çıkarılan Kartal’ın mes’ul müdürlüğünü Cemal Baki ve Celil Safvet yapmıştır. Ön yüzü Osmanlıca, arka kapağı ise Fransızca yayımlanmıştır. 18 Ağustos – 16 Eylül 1919 tarihleri arasında 4 sayı yayımlanabilmiştir.

KARAGÖZ

Mizah basını tarihimizin en uzun ömürlü gazetesidir. 1908 yılından 1968 yılına kadar çok küçük kesintiler dışında yayımlanmayı başarmıştır. Karagöz Gazetesinin kurucusu kendisi de ilk Türk karikatüristlerden olan Ali Fuat Beydir. Karagöz’ün ilk sayısı II. Meşrutiyetin ilanından hemen sonra 10 Ağustos 1908’de gerçekleşti. Bu ilk dönemde başmuharrirliğini Mahmut Nedim üstlendi. Mahmut Nedim Karagöz gazetesine İncili Çavuş gazetesinin başyazarlığını bırakarak geçti. Bu dönemde Gazetenin karikatürlerini de Baha bey ve Halit Naci çizmiştir Mahmut Nedim’in Karagöz’den ayrılmasından sonra başyazarlığı Eşşek Gazetesini çıkaran Baha Tevfik aldı. Baha Tevfik’in 1914 yılında ölümünün ardından da başyazarlığı Mahmut Sadık Bey almıştır. Mahmut Sadık Beyin ardından da I. Dünya savaşına denk gelen yıllarda Karagöz’ün yönetimini Aka Gündüz üstlenmiş ve İngilizleri yeren yazılara yer vermiştir. Con Kikirik tiplemesi de Aka Gündüz tarafından üretilmiştir. Aka Gündüz’den sonra başyazarlığı üstlenen Burhan Cahit Morkaya’yla birlikte Karagöz kabuk değiştirerek daha ziyade bir “halk gazetesi” tarzına bürünmüştür. Burhan Cahit’in Köroğlu Gazetesini kurmasından sonra Karagöz bir süre Orhan Seyfi Orhon ve Refik Ahmet Sevengil yönetiminde çıkmaya devam eder. Daha sonra Gazete Ali Fuat Beyin kızı tarafından Halk Partisine satılır. Bu döneme kadar 10 Ağustos 1908 ila 26 Ocak 1935 tarihleri arasında kesintisiz 2803 sayı yayımlanmayı başarmıştır. 14 Şubat 1935 tarihinde tekrar birinci sayıdan başlayan Gazetenin yönetimini Sedat Simavi üstlenir. Bu tarihten Karagöz 31 Aralık 1968 yılındaki 5263 nolu sayı ile yayın hayatına son verir.  Özellikle 1950’li yıllarda Demokrat Partiye karşı sert bir muhalefet yürütür. Bu dönemde, Ratip Tahir Burak da karikatürler çizer. 24 Aralık 1953 – 28 Nisan 1954 tarihleri arasında Yeni Karagöz, 11 Kasım 1959 – 28 Ocak 1960 tarihleri arasında da Bizim Karagöz adları altında yayımlanır. 27 Mayıs ihtilali öncesinde de 1 ay müddetle yayınına ara verir.

DECCAL

Perşembe günleri neşrolunur siyasi, edebi, mizahi gazetesidir. Hüseyin Rıfat tarafından yayımlanan gazetenin ilk sayı tarihi 16 Ocak 1919’dur. Gazete kısa ömürlü olmuş ve 21 Şubat 1919 tarihli 7. sayısı ile yayın hayatına son vermiştir. Kadızade Hüseyin Rıfat daha önce de 1908’de Kukuruk isimli bir gazete yayımlamıştır.

KUKURUK

Kadızade Hüseyin Rıfat tarafından İzmir’de yayımlanmıştır. İlk sayısı 29 Ağustos 1908’de, son sayısı ise 19 Eylül 1908’de yayımlanmıştır. Gazetenin amblemi Horoz’dur. Kukuruk Gazetesinin 4. sayı sonunda kapanmıştır. Hüseyin Rıfat, 1919 yılında Deccal isimli bir mizah gazetesi daha çıkarmıştır.

LAKLAK

Sahib-i İmtiyaz ve Müdür-i Mes-ul: Mehmed Fazlı’dır. Kahire’den yayımlanmıştır. 15 günlüktür. El yazısı olması bakımından ilginç bir dergidir. Şapograf baskı yoluyla çoğaltılmıştır. II. Abdülhamid döneminde İstanbul dışından yayımlanan mizah gazetesi örneklerindendir. Kaç sayı yayımlandığına ilişkin kesin bir bilgi yoktur. Daha sonra 1909 yılında Mehmed Fazlı tarafından 14 sayı olarak İstanbul’da tekrar yayımlanmıştır. Hasan Duman Kataloğunda 5. sayıdan sonra İstanbul’da yayımlandığı belirtilmekle birlikte arşivimizde bulunan 7. ve 10. sayılar Kahire baskısıdır. Bu nedenle, Kahire’den yayımlanan Laklak’ın en az 10 sayı yayımlandığını söylemek mümkündür.

LALA

Musavver mizah gazetesidir. Sahib-i İmtiyaz ve Mes’ul Müdür: Enver’dir. 15 Aralık 1910 – 12 Ocak 1911 tarihleri arasında 5 sayı yayımlanmıştır.

MUSAVVER KARNAVAL

Tek sayılık mizah broşürlerindendir. “Şahsiyattan ari müdhik ve güzel hikayeler, musahabeler maal memnuniyye kabul ve dercolunur.” Sahibi: Enver, yayımlayan Abdülkadir’dir. İstanbul, Artin Asaduryan Matbaasında yayımlanmıştır. Yayın tarihi 22 Eylül 1908’dir.

error: Content is protected !!