PEYAM-I SABAH

Bursa’nın kurtuluşu nedeniyle, 30 Ekim 1922’de İstanbul’da Ali Kemal tarafından çıkarılan Peyam-ı Sabah’a karşı aynı isimle çıkarılmiş fevkalade sayıdır. Fevkalade nüshanın sahibi olarak da “Başkepaze: Artin Kemal” (Ali Kemal’e takılan Lakap) yazılmıştır.

KARAGÖZ

Mizah basını tarihimizin en uzun ömürlü gazetesidir. 1908 yılından 1968 yılına kadar çok küçük kesintiler dışında yayımlanmayı başarmıştır. Karagöz Gazetesinin kurucusu kendisi de ilk Türk karikatüristlerden olan Ali Fuat Beydir. Karagöz’ün ilk sayısı II. Meşrutiyetin ilanından hemen sonra 10 Ağustos 1908’de gerçekleşti. Bu ilk dönemde başmuharrirliğini Mahmut Nedim üstlendi. Mahmut Nedim Karagöz gazetesine İncili Çavuş gazetesinin başyazarlığını bırakarak geçti. Bu dönemde Gazetenin karikatürlerini de Baha bey ve Halit Naci çizmiştir Mahmut Nedim’in Karagöz’den ayrılmasından sonra başyazarlığı Eşşek Gazetesini çıkaran Baha Tevfik aldı. Baha Tevfik’in 1914 yılında ölümünün ardından da başyazarlığı Mahmut Sadık Bey almıştır. Mahmut Sadık Beyin ardından da I. Dünya savaşına denk gelen yıllarda Karagöz’ün yönetimini Aka Gündüz üstlenmiş ve İngilizleri yeren yazılara yer vermiştir. Con Kikirik tiplemesi de Aka Gündüz tarafından üretilmiştir. Aka Gündüz’den sonra başyazarlığı üstlenen Burhan Cahit Morkaya’yla birlikte Karagöz kabuk değiştirerek daha ziyade bir “halk gazetesi” tarzına bürünmüştür. Burhan Cahit’in Köroğlu Gazetesini kurmasından sonra Karagöz bir süre Orhan Seyfi Orhon ve Refik Ahmet Sevengil yönetiminde çıkmaya devam eder. Daha sonra Gazete Ali Fuat Beyin kızı tarafından Halk Partisine satılır. Bu döneme kadar 10 Ağustos 1908 ila 26 Ocak 1935 tarihleri arasında kesintisiz 2803 sayı yayımlanmayı başarmıştır. 14 Şubat 1935 tarihinde tekrar birinci sayıdan başlayan Gazetenin yönetimini Sedat Simavi üstlenir. Bu tarihten Karagöz 31 Aralık 1968 yılındaki 5263 nolu sayı ile yayın hayatına son verir. Özellikle 1950’li yıllarda Demokrat Partiye karşı sert bir muhalefet yürütür. Bu dönemde, Ratip Tahir Burak da karikatürler çizer. 24 Aralık 1953 – 28 Nisan 1954 tarihleri arasında Yeni Karagöz, 11 Kasım 1959 – 28 Ocak 1960 tarihleri arasında da Bizim Karagöz adları altında yayımlanır. 27 Mayıs ihtilali öncesinde de 1 ay müddetle yayınına ara verir.

DAVUL 1922

Davul’da peşrev olmaz ne çıkarsa bahtına. Sahib-i İmtiyaz: A. Rifat, Müdür-i Mes’ul: Mehmed İhsan. (Haftalık) Lefkoşe’da yayımlanmıştır. Görülebilen tek sayısı 9 Temmuz 1922 tarihli 2. sayısıdır.

AYİNE

Perşembe günleri intişar eder, müstekil ül-efkar milli mizah gazetesidir. Müdür-i Mes’ul: Eşreb Nesib. İstanbul, Minber Matbaası. 18 Ağustos 1921 ile 4 Ocak 1923 tarihleri arasında 72 sayı yayımlanmıştır.

AYDEDE 1922

Pazartesi ve Perşembe günleri neşrolunur, bitaraf hoşsohbet/mizah gazetesi. Sahib-i İmtiyaz ve başmuharriri: Refik Halit (Karay). İstanbul, Sabah Matbaası, Tan matbaası. 29×40 Haftada iki defa. 2 Ocak – 9 Kasım 1922 tarihleri arasında 90 sayı yayımlanmıştır.

AKBABA

Türk Mizah tarihinin en uzun ömürlü dergisidir. Yusuf Ziya ORTAÇ tarafından yayımlanmıştır. Akbaba, 1922’den 1977 yılına kadar yayımlanmıştır. Bu uzun süre zarfında, iki defa kapanmış ve tekrar yayımlanmaya başlamıştır. Akbaba’nın ilk dönemi 1922’den 1931 yılına kadarki dönemdir. Bu dönemin sonunda harf inkılabına hızlı intibak etmesi nedeniyle satışlarda yaşanan hızlı düşüştür. Bu dönemde toplam 875+5 sayı yayımlanmıştır. Akbaba’nın ikinci dönemi ise 4 Ocak 1934 tarihli sayı ile başlar ve 1949 yılına kadar devam eder. Bu dönemin sonuna doğru Akbaba kesintilere uğramış, bazı haftalar yayımlanamamıştır. 1952 yılındaki üçüncü döneminde ise 1952-61 yılları arasında 489, 1961-64 yılları arasında 126 ve 1964-77 yılları arasında 744 sayı yayımlanmıştır.

Gırgır, Çarşaf gibi dergilerin getirdiği yeni “Karikatür Dergisi” karşısında dayanamayarak 1977 yılında yayın hayatına son verir.  Yayım hayatı boyunca hemen hemen Türkiye karikatürünün önemli tüm ustalarına sayfalarında yer vermiştir. Akbaba dergisinin kapaklarını dönemin ünlü çizerleri çizmiştir. Bunlar arasında Cemal Nadir, Ramiz Gökçe, Necmi Rıza, Şevki Çankaya, Cafer Zorlu gibi isimler yer almaktadır.

[ngg src=”galleries” ids=”1″ display=”basic_imagebrowser”]

error: Content is protected !!