Osmanlıca Mizah Gazeteleri – Sayfa 7

ZEYBEK

“Şimdilik haftada bir çıkar, ciddi ve mizahi her silahı atar, resimli halk gazetesidir. İmtiyaz sahibi ve sorumlu müdürü Kantarağasıoğlu Ömer Selahattin Bey’dir. İlk sayı tarihi 22 Kasım 1918’dir. Ulaşabildiğimiz son sayısı arşivimizdeki 3 Ocak 1919 tarihli 7. sayısıdır. “Kahbe Deli” imzasıyla burada efeliği yücelten yazılar yayımlayan Ömer Selahattin 13 Nisan 1919’dan itibaren Zeybek’in yerine günlük olarak Efe’yi çıkarmaya başlar. Ancak işgal günü Yunan kuvvetleri gazetenin idarehanesini tahrip ederek hem gazeteyi kapatır hem de yazarın eserlerine ve evrakına zarar verirler. Bu iki gazete de Türkçü ve halkçı tiplemeleriyle dikkati çeker (Huyugüzel 2000: 492-493).

ŞEYTAN 1918

Çarşamba günleri neşrolunur mizah gazetesidir. Sahib ve Müdürü: Ali Avni. Ramiz Gökçe’nin ilk karikatürlerinin yayımlandığı dergidir. Görülen son sayısı, 5 Eylül 1918 tarihli 7. sayısıdır.

EZOP

Menafi-i Mülk-ü millet ve devlete hakim musavver Osmanlı mizah gazetesidir. Sahib-i imtiyaz ve Müdür-i mesul: Türkiye Kütüphanesi. Sahibi: Mihran. Muharrir ve musavvirleri: Mehmed Sedad – Agah. İstanbul. Cihan matbaası. Haftada 2 defa yayımlanmıştır. İlk sayısı 02 Eylül 1908 tarihinde yayımlanmıştır. 3. sayısının ardından kapatılınca Karakuş Ezop ismiyle yayın hayatına devam ettiyse de ancak 3 sayı daha yayımlanabilmiştir. Karakuş Ezop’un görülen son sayısı, 30 Eylül 1908 tarihli 3. sayıdır.

CADALOZ

Nureddin Rüsdi tarafından yayımlanmıştır. 1-33 arasındaki sayılar (5 Nisan – 25 Temmuz 1911 tarihleri arasında) Cadaloz adıyla, 34-41 arasındaki sayılar (1-26 Ağustos 1911) Afacan adıyla ve 42-45 arasındaki sayılar ise (29 Ağustos – 9 Eylül 1911 tarihleri arasında) ise tekrar Cadaloz adıyla yayımlanmıştır. Toplam 45 sayı yayımlanmıştır. İttihadçılar tarafından kapatılmıştır.

ŞAKA 1911

Pazartesi ve Perşembe günleri neşrolunur, Osmanlı Mizah Gazetesi derginin kapanmasından sonra sırasıyla Kara Sinan (8-22 Haziran 1911 tarihleri arasında 1-3 sayılar) Latife (1-15 Temmuz 1911 tarihleri arasında 1-3 sayılar) ve tekrar Kara Sinan (10 Temmuz – 14 Eylül 1911 tarihleri arasında 4-11 sayılar) isimleriyle yayımlanmıştır. Böylece toplam 15 sayı yayımlanmıştır.

KARA SİNAN 1875

Grigorios Karydis (Karidi) Efendi tarafından İzmir’de yayımlanmıştır. İzmir’in ilk Mizah gazetesi kabul edilir. İlk sayısı 3 Haziran 1875 ve son sayısı 16 Mart 1976’dır. 35 sayı yayımlanmıştır. İstanbul’da o dönemde yayımlanmaya başlanan mizah dergilerinden esinlenerek hazırlanmıştır.

KELEBEK

Perşembe günleri neşrolunur, edebi, mizah mecmuasıdır. Müdür-i Mes’ul: Ahmet Şefik, Mehmed Reşad Nuri ve Müdürü: Mahmud Es’ad’dır. 12 Nisan 1923 – 3 Nisan 1924 tarihleri arasında 77 sayı yayımlanmıştır.

ANADOLU’DA PEYAM-I SABAH

Aka Gündüz Milli Mücadeleye katılmak için İstanbul’dan Ankara’ya geçince İstanbul’da çıkardığı Alay‘ı 13. sayıdan başlayarak Anadolu’da Peyam-ı Sabah adıyla çıkarmaya başlar ve İstanbul’da Mihran ve Ali Kemal’in çıkardığı Peyam-ı sabah Gazetesiyle mücadele eder. Ulaşılabilen son sayısı 29 Eylül 1920 tarihli 35. sayısıdır.

PEYAM-I SABAH

Bursa’nın kurtuluşu nedeniyle, 30 Ekim 1922’de İstanbul’da Ali Kemal tarafından çıkarılan Peyam-ı Sabah’a karşı aynı isimle çıkarılmiş fevkalade sayıdır. Fevkalade nüshanın sahibi olarak da “Başkepaze: Artin Kemal” (Ali Kemal’e takılan Lakap) yazılmıştır.

TAVUS

Ferid Hacı tarafından 27 Ekim – 1 Aralık 1908 tarihleri arasında 4 sayı yayımlanmıştır. Arapça ve Fransızca karikatürlere yer vermiştir. Mizah Tarihimizin en ilginç çizimleri olan dergilerinden birisidir.