ANADOLU’DA PEYAM-I SABAH

Aka Gündüz Milli Mücadeleye katılmak için İstanbul’dan Ankara’ya geçince İstanbul’da çıkardığı Alay‘ı 13. sayıdan başlayarak Anadolu’da Peyam-ı Sabah adıyla çıkarmaya başlar ve İstanbul’da Mihran ve Ali Kemal’in çıkardığı Peyam-ı sabah Gazetesiyle mücadele eder. Ulaşılabilen son sayısı 29 Eylül 1920 tarihli 35. sayısıdır.

PEYAM-I SABAH

Bursa’nın kurtuluşu nedeniyle, 30 Ekim 1922’de İstanbul’da Ali Kemal tarafından çıkarılan Peyam-ı Sabah’a karşı aynı isimle çıkarılmiş fevkalade sayıdır. Fevkalade nüshanın sahibi olarak da “Başkepaze: Artin Kemal” (Ali Kemal’e takılan Lakap) yazılmıştır.

KARTAL

Hüseyin Hüsnü tarafından çıkarılan Kartal’ın mes’ul müdürlüğünü Cemal Baki ve Celil Safvet yapmıştır. Ön yüzü Osmanlıca, arka kapağı ise Fransızca yayımlanmıştır. 18 Ağustos – 16 Eylül 1919 tarihleri arasında 4 sayı yayımlanabilmiştir.

KARAGÖZ

Mizah basını tarihimizin en uzun ömürlü gazetesidir. 1908 yılından 1968 yılına kadar çok küçük kesintiler dışında yayımlanmayı başarmıştır. Karagöz Gazetesinin kurucusu kendisi de ilk Türk karikatüristlerden olan Ali Fuat Beydir. Karagöz’ün ilk sayısı II. Meşrutiyetin ilanından hemen sonra 10 Ağustos 1908’de gerçekleşti. Bu ilk dönemde başmuharrirliğini Mahmut Nedim üstlendi. Mahmut Nedim Karagöz gazetesine İncili Çavuş gazetesinin başyazarlığını bırakarak geçti. Bu dönemde Gazetenin karikatürlerini de Baha bey ve Halit Naci çizmiştir Mahmut Nedim’in Karagöz’den ayrılmasından sonra başyazarlığı Eşşek Gazetesini çıkaran Baha Tevfik aldı. Baha Tevfik’in 1914 yılında ölümünün ardından da başyazarlığı Mahmut Sadık Bey almıştır. Mahmut Sadık Beyin ardından da I. Dünya savaşına denk gelen yıllarda Karagöz’ün yönetimini Aka Gündüz üstlenmiş ve İngilizleri yeren yazılara yer vermiştir. Con Kikirik tiplemesi de Aka Gündüz tarafından üretilmiştir. Aka Gündüz’den sonra başyazarlığı üstlenen Burhan Cahit Morkaya’yla birlikte Karagöz kabuk değiştirerek daha ziyade bir “halk gazetesi” tarzına bürünmüştür. Burhan Cahit’in Köroğlu Gazetesini kurmasından sonra Karagöz bir süre Orhan Seyfi Orhon ve Refik Ahmet Sevengil yönetiminde çıkmaya devam eder. Daha sonra Gazete Ali Fuat Beyin kızı tarafından Halk Partisine satılır. Bu döneme kadar 10 Ağustos 1908 ila 26 Ocak 1935 tarihleri arasında kesintisiz 2803 sayı yayımlanmayı başarmıştır. 14 Şubat 1935 tarihinde tekrar birinci sayıdan başlayan Gazetenin yönetimini Sedat Simavi üstlenir. Bu tarihten Karagöz 31 Aralık 1968 yılındaki 5263 nolu sayı ile yayın hayatına son verir.  Özellikle 1950’li yıllarda Demokrat Partiye karşı sert bir muhalefet yürütür. Bu dönemde, Ratip Tahir Burak da karikatürler çizer. 24 Aralık 1953 – 28 Nisan 1954 tarihleri arasında Yeni Karagöz, 11 Kasım 1959 – 28 Ocak 1960 tarihleri arasında da Bizim Karagöz adları altında yayımlanır. 27 Mayıs ihtilali öncesinde de 1 ay müddetle yayınına ara verir.

DECCAL

Perşembe günleri neşrolunur siyasi, edebi, mizahi gazetesidir. Hüseyin Rıfat tarafından yayımlanan gazetenin ilk sayı tarihi 16 Ocak 1919’dur. Gazete kısa ömürlü olmuş ve 21 Şubat 1919 tarihli 7. sayısı ile yayın hayatına son vermiştir. Kadızade Hüseyin Rıfat daha önce de 1908’de Kukuruk isimli bir gazete yayımlamıştır.

DAVUL 1922

Davul’da peşrev olmaz ne çıkarsa bahtına. Sahib-i İmtiyaz: A. Rifat, Müdür-i Mes’ul: Mehmed İhsan. (Haftalık) Lefkoşe’da yayımlanmıştır. Görülebilen tek sayısı 9 Temmuz 1922 tarihli 2. sayısıdır.

CADI 1919

Görülen ilk sayısı 27 Şubat 1919 tarihli 10. sayısı, son sayı ise 24 Mart 1919 tarihli 17. sayıdır.

AYİNE

Perşembe günleri intişar eder, müstekil ül-efkar milli mizah gazetesidir. Müdür-i Mes’ul: Eşreb Nesib. İstanbul, Minber Matbaası. 18 Ağustos 1921 ile 4 Ocak 1923 tarihleri arasında 72 sayı yayımlanmıştır.

AYDEDE 1922

Pazartesi ve Perşembe günleri neşrolunur, bitaraf hoşsohbet/mizah gazetesi. Sahib-i İmtiyaz ve başmuharriri: Refik Halit (Karay). İstanbul, Sabah Matbaası, Tan matbaası. 29×40 Haftada iki defa. 2 Ocak – 9 Kasım 1922 tarihleri arasında 90 sayı yayımlanmıştır.

ANADOLU’DA KALEM 1921

Milli Mücadele döneminde 21 Mayıs – 16 Temmuz 1921 tarihleri arasında Hüseyin Suad tarafından Ankara’da 8 sayı yayımlanmıştır.

error: Content is protected !!